logo
#

Latest news with #nGaeilge

"I don't think I'll ever fully recover": Móglaí Bap's play on the predatory culture of gambling
"I don't think I'll ever fully recover": Móglaí Bap's play on the predatory culture of gambling

RTÉ News​

time3 days ago

  • Entertainment
  • RTÉ News​

"I don't think I'll ever fully recover": Móglaí Bap's play on the predatory culture of gambling

We spoke to Naoise O' Cairealláin aka Móglaí Bap of Kneecap, whose first play, Minimal Human Contact will be on stage in Dublin and Belfast this month. Please note that the language may not be suitable for everyone. This is your first foray into writing a drama, Naoise, and it's a one-man play about a young man who becomes addicted to gambling in West Belfast. Would it be fair to say this character is an extension of you? Carachtar atá ann ach meascán de mo thaithí féin ag fás aníos in Iarthar Bhéal Feirste, being raped and pillaged by the local bookmakers as a kid. Bhí an oiread taithí agam bhí sé fuarasta tarraingt ón tobar mar, ya know, we were preyed on as kids to start gambling and then we got addicted, ba ghnách linne agus mo chuid cairde f*cking ocht n-uair a chloig a chaitheamh sa bhookies, so, after a while you do find some inspiration. He's a character, but he is definitely influenced by own experiences growing in West Belfast, being raped and pillaged by the local bookmakers, as a kid. I had so much experience it wasn't hard for me to write about it, because, we were preyed on as kids to start gambling and then we got addicted, myself and my friends used to spend f*cking eight hours a day in the books, so after a while you do find some inspiration. Given that this play is based in the urban Gaeltacht of West Belfast and deals with issues that aren't usually tackled in theatre circles, do you think that theatre is a place still reserved for middle-classed people? Is dóiche gur mó seans go rachaidh siad mar go bhfuil an dráma seo ann. Meallfaidh sé daoine nach mbeadh ag dul chuig dráma, de ghnáth. Ní bhíonn drámaí really ann faoi chúrsaí reatha scríofa ag daoine óga, I can't really think of anything except for culchies kissing in Trinity College, there's nothing to do with a proper urban lifestyle being written, go háirithe i nGaeilge, fiú i mBéarla. Bhí agus tá go fóill bookies ar achan choirneál de Iarthar Bhéal Feirste agus má théann tú go ceantar meánaicmeach is beag bookies a fheiceann tú ann, mar ní dhéanann siad airgead sna ceantair sin, mar they're promising a rags to riches experience for people who live in economically disadvantaged areas, like West Belfast. I think there's more of a chance people from outside of the middle-class will go to this play. I hope it attracts people who wouldn't usually go to the theatre. There aren't really plays written by young people, in English or in Irish, except for culchies kissing in Trinity College, there's nothing to do with a proper urban lifestyle being written. There were and still are a bookies on every corner in West Belfast and if you go to a middle class area, you barely see any, because they don't make money in those areas, they're promising a rags to riches experience for people who live in economically disadvantaged areas, like West Belfast. This play delves into the huge societal issue of gambling addiction and your own experience of it, do you see it as a part of the healing journey, or the end of that chapter of your life? Tá fadhb ollmhór ann maidir le cearrbhachas sa tír seo nach labhrann muid faoi, tá sé greannta i gcultúr an lucht oibre, but now the bookies are creating these machines which are super addictive, using lights and sounds they know make it so easy to become addicted to and nuair a chuireann tú na rudaí seo in áiteanna a bhfuil bochtanas ann, you're really preying on people. Is fadhb í fosta bhaineann le fir freisin, óg agus aosta, ní fheiceann tú mná ag dul dó, except bingo, which actually seems like fun, if I was addicted to bingo I would have had a very different childhood. Thóg sé tamaill an-fhada orm teacht chugam féin, go leor leor comhairleoireachta agus tacaíochta ach ní dóigh liom go gcríochnóidh sé riamh. That's the way, that's the life of an addict, you never really get over it, funny enough. There's a huge problem in Ireland with gambling and it's not talked about enough, it's built into the working class culture, but now the now the bookies are creating these machines which are super addictive, using lights and sounds they know make it so easy to become addicted and when you put these things in economically disadvantaged areas, you're really preying on people. It's a very male problem too, young and old, you rarely see a woman in a bookies. They're playing bingo which actually seems like fun, if I was addicted to bingo I would have had a very different childhood. It took me a long time to recover and a lot of counselling and support and I don't think I'll ever fully recover from it. That's the way, that's the life of an addict, you never really get over it, funny enough.

Learn Irish the way you want to: 3 of the best Gaeilge Tiktokers
Learn Irish the way you want to: 3 of the best Gaeilge Tiktokers

RTÉ News​

time3 days ago

  • Entertainment
  • RTÉ News​

Learn Irish the way you want to: 3 of the best Gaeilge Tiktokers

Learning Irish on Tiktok has proven itself to be more than just a viral moment and has evolved and grown into a national and international pastime. Its growth has allowed for more niche content within the learning Irish sphere to blossom too. If you're learning Irish for the first time, your journey to fluency may not be the same as a person who has been learning Irish in the education system. Similarly, a person who has attended a Gaelscoil is not looking for the same content as a person who wants to know what the latest Kneecap lyrics mean. Thankfully, Tiktok is awash with creators who know who their audience are and what they want from their content. We spoke to some of our favourite creators about why they have started sharing their Irish and who they think their audiences are. Máire Ní Churraoin (@máire_na_gréine) Máire is from the Meath Gaeltacht of Rath Cháirn (if you don't know, get to know) and embodies the Gaeltacht in much of what she shares from sean nós singing with her sister Etáin in the group An Chéad Ghlúin Eile to sharing some of her favourite words in Irish and how the language shapes her world. Deir Máire go bhfuil sí i mbun na hoibre seo le 'bród a mhúscailt i ndaoine as an nGaeilge chun cainte nó chun foghlama'. You never know what you'll get with Máire's account from makeup tutorials to tattoo recommendations and of course, ceol álainn. Máire's personality and joie de vivre is infectious. James Donegal Irish (@ James Gillespie does a wonderful job at sharing words/ phrases and idioms in Donegal Irish which you may not know if you've learned a standardised version of the language, like many of us did in the classroom. James says his audience is varied, from those who are returning to the language and those who are learning for the first time. James' content illustrates the vast differences there are in Irish spoken in different parts of the country. He's a great follow if you're interested in dialects. "D'fhoghlaim mé mórán focla ó mo mhuintir fhéin agus thug mé fá dear nach raibh cuid dena focla sin in áiteacha eile, seo an Ghaeilge a d'fhoghlaim mé ó m'athair. Bheadh focla difriúla againn i gcomparáid lena gaeltachtaí eile i nDún na nGall mar shampla. Bhí mé ag iarraidh na focla seo a thaispeáin do dhaoine, blas a thabhairt daofa ar an Ghaeilge atá againn. Focla b'fhéidir nach mbeadh ar fáil san Fhoclóir." Scaoil Amach an Pocaide (@ pocaide) Shane has guided us through phonetics and introduced us to new idioms and words lots of us weren't aware of. Shane is undertaking a PhD on the Irish spoken ar na hoileáin Árann, ag díriú ar an bhfoghraíocht agus ar an gcanúint sin. Roinneann sé an saibhreas sin go fial lena chuid leantóirí. Ag caint linn faoina chuid oibre ar líne, dúirt sé go raibh sé den tuairim go raibh daoine á leanúint ar mhaithe le spraoi chomh maith le foghlaim. "Tá mé ag ceapadh go bhfuil go leor daoine do mo leanúint ar mhaithe le frása nó leagan cainte beag a fhoghlaim is a úsáid, agus b'fhéidir le rud eicínt spraíúil a rá freisin, tá craic agus spraoi ag baint leis an teanga i ngan fhios do go leor daoine agus nuair a chloiseann siad rud eicínt barrúil cuireann sé fonn orthu an teanga a labhairt sílim. Is mór an feall i ndáiríre nach bhfuil an ghné sin den teanga á cur cinn sna scoileanna, ach b'fhéidir go n-athródh sé sin fós"

Éist siar le Muireann Nic Amhlaoibh ag caint le Seán Rocks
Éist siar le Muireann Nic Amhlaoibh ag caint le Seán Rocks

RTÉ News​

time3 days ago

  • Entertainment
  • RTÉ News​

Éist siar le Muireann Nic Amhlaoibh ag caint le Seán Rocks

Bhí Gaeilge den scoth ag Seán Rocks agus bhí spás ann do na healaíona trí Ghaeilge ar Arena. Bhí Seán in ann dul i ngleic le drámaíocht, leabhair agus ceol i nGaeilge agus léirigh sé an-mheas ar na healaíontóirí le Gaeilge a tháinig ar an gclár. Éist siar le clár speisialta a thaifead Seán Rocks, nach maireann ar Oíche Nollag sa bhliain agus é ag caint le ceoltóirí Muireann Nic Amhlaoibh, Aoife Ní Bhriain agus Catrin Finch. Oíche Nollag, 2023, Seán Rocks was joined in studio by Muireann NicAmhlaoibh (vocal), Aoife Ní Bhriain (fiddle) and Catrin Finch (harp) for an intimate programme of traditional Irish and folk music. Crónófar glór Sheáin i measc na healaíona Gaeilge agus i ndomhan an chultúir trí chéile.

"Is pribhléid é a bheith ar taobhlíne" The Sunday Game Beo
"Is pribhléid é a bheith ar taobhlíne" The Sunday Game Beo

RTÉ News​

time18-07-2025

  • Entertainment
  • RTÉ News​

"Is pribhléid é a bheith ar taobhlíne" The Sunday Game Beo

Labhair muid le Gráinne Mc Elwain a bheidh ag cur The Sunday Game Beo i láthair ag Craobh Shinsir Iomána na hÉireann Dé Domhnaigh beag seo. An Domhach beag seo, 20 Iúil imreoidh Corcaigh agus Tiobráid Árann a chéile i gCraobh Shinsir Iomána na hÉireann don chéad uair riamh i stair an CLG. Cuirfidh RTÉ craoladh iomlán telefíse i nGaeilge, Sunday Game Beo ar fáil ón taobhlíne, mar aon le clúdach ar Raidió na Gaeltachta, ar an cluiche iománaíochta arís i mbliana. Is í an craoltóir spóirt aitheanta Gráinne McElwain a chuirfidh an clár teilifíse i láthair le tráchtaireacht ó Gharry Mac Donncha agus Pat Fleury. Is é Damien Ó Dónaill a bheas mar thuairisceoir ar an taobhlíne. Beidh Ciarán O'Hara i mbun léiriúcháin. Labhair muid le Gráinne agus í mbun taighde agus ullmhúchán don lá is mó i bhféilire iomána na hÉireann. Cé gur saineolaí spóirt agus CLG í Gráinne, deir sí go raibh a cuid obair bhaile á dhéanamh aici an tseachtain roimh an gcluiche mór ag cinntiú go raibh sí suas chun dáta ar an dá fhoireann. Pribhléid é a bheith ar an taobhlíne ar lá mór mar seo, a deir Mc Elwain. Ina teannta ar an lá, beidh Michael Rice as iarimreoir le Cill Chainnigh agus John Allen, iarimreoir agus iarchaptaen le Corcaigh. Cé nach raibh Gráinne sásta foireann amháin a roghnú thar fhoireann eile, luaigh sí Patrick Horgan, laoch mór iomána Chorcaí atá ag imirt d'fhoireann na rebeiliúnach le fada an lá ach nach bhfuil bonn Uile-Éireann aige (fós!). Beidh na daoine atá ag féachaint ar an gcluiche sa bhaile ag súil le scoth na hanailíse ar an lá. Chuige sin, tá Mc Elwain gnóthach ag féachaint siar ar chluichí, ag léamh thuairimí iriseoirí agus ag éisteacht le míreanna raidió agus podchraoltaí agus í ag iarraidh an pictiúr mór a thabhairt don lucht féachana chomh maith leis na sonraí beaga, tábhachtacha maidir leis an lá. Meabhraíonn Gráinne go bhfuil cur chun cinn na Gaeilge ar cheann de luachanna an CLG mar eagraíocht agus dár le Gráinne go bhfuil sé tábhachtach go mbeadh ár gcluichí ársa ar fáil i nGaeilge don lucht leanúna. Cé gur féidir le rudaí athrú go gasta i gcluiche iomána ar bith, chuir Gráinne béim ar mheon an dá fhoirne ar an lá. 'Níl sé cosúil le lá ar bith eile' a deir sí agus beidh brú ollmhór ar na himreoirí dá réir. Tosóidh an craoladh ag 2.55pm agus beidh sé le fáíl ar an RTE Player agus ar chainéal RTÉ News. Tá cainéal RTÉ News ar fáil ar Saorview - cainéal 21; Sky - cainéal 517; Virgin Media - cainéal 200. Tosóidh clúdach Spórt an Lae ar RTÉ Raidió na Gaeltachta ag 2.00pm le Tomás Ó hÁilín mar láithreoir. 'Siad Antoine Ó Conghaile agus Liam Mac an Mhaoir a bheidh i mbun tráchtaireachta.

For the love of learning languages: Joanna Donnelly an Ghaeilge
For the love of learning languages: Joanna Donnelly an Ghaeilge

RTÉ News​

time24-04-2025

  • Climate
  • RTÉ News​

For the love of learning languages: Joanna Donnelly an Ghaeilge

Having signed off from forecasting on our TV screens last week take a look back at what Meteorologist and (former!) RTÉ Weather presenter, Joanna Donnelly wrote about returning to the Irish language in 2021. My husband shakes his head at me. Dhá bhliain ó shin shocraigh mé an pianó a fhoghlaim, agus bhí mé ag seinm tríocha nóiméad sa lá ar a laghad gach lá. Bím ag rith agus ag snámh agus ag déanamh yoga an chuid is mó laethanta agus bím ag rothaíocht chun oibre. Tá triúr páistí agam agus oibrím go lánaimseartha. Agus tá cardigan áran á chniotáil agam do m'iníon. Fuair gach duine eile sa teaghlach geansaí áran anuraidh, mar sin tá sé in am aici ceann a fháil. When I'm not doing all that, I read, I'm working my way through the guardian top 100 books of all time. My favourite place to read is in my garden, Is breá liom bheith ag garraíodóireacht! So when I told Harm I was taking an Irish course he just shook his head and walked away from me. Nuair a bhí mé i mo pháiste ar scoil chuaigh mé go dtí an Ghaeltacht i samhradh na chéad bhliana. Dúirt Peadar O'Ceallaigh linn go mbeimid ag labhairt i nGaeilge tar éis an chéad seachtain, tar éis an dara seachtain beimid ag smaoineamh i nGaeilge agus tar éis an tríú seachtain beimid ag brionglóid i nGaeilge. Agus bhí an ceart aige. Agus chuir sé tús liom ar mo thuras grá don Ghaeilge. Chuaigh mé ar ais bliain i ndiaidh bliana, go Dún na nGall. Thit mé i ngrá leis an gcontae agus thit mé i ngrá leis na buachaillí. That accent, oh boy oh boy. But then I grew up and went and fell in love, for real this time, with a foreigner, a Dutchman. Murab amhlaidh an scéal b'fhéidir go dtógfainn aon leanaí a bhí agam trí Ghaeilge, ach ba é an tosaíocht a bhí againn dár leanaí riamh ná Ollainnis a labhairt agus mar sin thógamar iad go dátheangach, Ollainnis agus Béarla. When I met Harm first I asked him to teach me some Dutch and was struck by some of the similarities in the language. Amárach/Morgen. Coinín/konijn, (random, I know, but they're the ones that always come to mind first). That hard G that isn't present in the English language. Nuair a bhí a céad leanbh, buachaill ag mo dheirfiúr chéile, roghnaigh sí ainm agus dúirt sí liom gur trua nach mbeinn in ann an t-ainm a rá. Go fiosrach, d'fhiafraigh mé cén fáth nach mbeinn in ann é a rá?! Dúirt sí toisc go raibh sé le fuaim chrua G agus nach raibh Sasanaigh in ann an fhuaim chrua g a rá. Ah! Dúirt mé, indignant. Ní Sasanach mise! Is féidir liom ainm nia mo fhir chéile a rá go raibh míle maith agat. So now my children are that little bit more independent and they all speak Dutch just fine, I've been allowing a little more Gaeilge creep back in to my life. It's pottering around in my head. Trying to flex. Like the Tin Man, it's rusted up and unable to make quick retorts. But the little oil I've been dripping in to the cracks over the past few years is starting to make progress. Thosaigh mé cúrsa le Gaelchultúr agus tá grá mór agam dó. Níl mé iontach, ach gach seachtain a fhreastalaím ar an gcúrsa táim ag éirí níos fearr agus níos fearr agus tá na focail ag teacht níos gasta agus níos gasta. Táim chun coinneáil leis. Is mór an spraoi é a bheith á foghlaim, nílim chun éirí as!

DOWNLOAD THE APP

Get Started Now: Download the App

Ready to dive into a world of global content with local flavor? Download Daily8 app today from your preferred app store and start exploring.
app-storeplay-store